Sakrament bierzmowania wraz ze chrztem i Eucharystią należy do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego, dlatego przyjęcie tego sakramentu jest konieczne jako dopełnienie łaski chrztu.
Chrystus obiecał uczniom, że Duch Święty będzie ich wspomagał, aby także wobec prześladowców dawali świadectwo nieugiętej wiary. W dzień przed swoją męką obiecał Apostołom, że ześle od Ojca Ducha Prawdy, który pozostanie z nimi na zawsze. Wreszcie po zmartwychwstaniu Chrystus obiecał, że wkrótce ześle na nich Ducha Świętego, który napełni ich mocą i uczyni Jego świadkami: „Gdy Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc i będziecie Moimi świadkami” (Dz 1, 8).
Rzeczywiście w święto Pięćdziesiątnicy Duch Święty w cudowny sposób zstąpił na Apostołów zgromadzonych na modlitwie wraz z Maryją i uczniami. Zostali oni wtedy tak napełnieni Duchem Świętym, że obdarzeni mocą Bożą, zaczęli głosić wielkie dzieła Boże (Dz 2,4).
Najstarsze świadectwo o udzielaniu sakramentu bierzmowania jest w Dziejach Apostolskich: „Kiedy Apostołowie w Jerozolimie dowiedzieli się, że Samaria przyjęła Słowo Boże, wysłali do niej Piotra i Jana, którzy przyszli i modlili się za nich, aby mogli otrzymać Ducha Świętego. Bo na żadnego z nich jeszcze nie zstąpił. Byli bowiem jedynie ochrzczeni w imię Pana Jezusa. Wtedy wkładali na nich ręce, a oni otrzymywali Ducha Świętego” (Dz 8,14-17).
Bierzmowanie jest to sakrament, w którym Duch Święty umacnia chrześcijanina, aby wiarę swą mężnie wyznawał, bronił jej i według niej żył.
Bierzmowanie bywa określane jako sakrament Ducha Świętego, sakrament dojrzałości chrześcijańskiej, sakrament wtajemniczenia chrześcijańskiego.
Przygotowanie kandydatów
W procesie formacyjnym istotną rolę mają do spełnienia: rodzina, kapłan, katecheta oraz wspólnota parafialna. Dokumenty Kościoła jednak zasadniczo obowiązek przygotowania do bierzmowania kładą na parafię, a więc kapłanów, katechetów i wiernych, gdyż we wspólnocie z nimi kandydaci do bierzmowania mają możliwość doświadczenia życia Chrystusowego Kościoła.
Przygotowanie do tego sakramentu obejmuje słuchanie Słowa Bożego (katecheza), wspólna modlitwa (nabożeństwa w kościele) oraz przystąpienie do sakramentu pokuty.
Świadek bierzmowania
Poszczególnym bierzmowanym towarzyszy podczas obrzędu świadek, który podczas namaszczenia krzyżmem kładzie prawą rękę na prawym ramieniu kandydata na znak, że będzie go wspierał radą i czynem w jego chrześcijańskim życiu. Świadkiem bierzmowania z zasady powinien być jeden z rodziców chrzestnych kandydata.
Świadek bierzmowania winien odznaczać się następującymi przymiotami:
- Być wystarczająco dojrzały do spełnienia tego obowiązku,
- Należy do Kościoła Katolickiego i przyjął trzy sakramenty: chrzest, bierzmowanie i Eucharystię.
Kto może bierzmować
Właściwym szafarzem sakramentu bierzmowania jest biskup. Zwykle on sam udziela tego sakramentu, aby wyraźniej występował jego związek z pierwszym zstąpieniem Ducha Świętego w dniu Pięćdziesiątnicy, kiedy to Apostołowie, napełnieni Duchem Świętym, sami przekazywali Go wiernym przez włożenie rąk.
W pewnych, ściśle określonych, przypadkach tego sakramentu może udzielić kapłan.
Liturgia sakramentu bierzmowania
Bierzmowania zwykle udziela się w czasie Mszy św. aby jaśniej ukazać ścisły związek tego sakramentu z całym wtajemniczeniem chrześcijańskim (chrzest, bierzmowanie i Eucharystia). Związek z sakramentem chrztu przypomina odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych poprzedzające liturgię samego sakramentu bierzmowania.
Widzialnym znakiem sprawowania sakramentu bierzmowania jest:
- biblijny gest nałożenia rąk przez biskupa – jest to gest proszący o dar Ducha Świętego,
- namaszczenie olejem krzyżma na czole i wymawianie słów: „N. przyjmij znamię daru Ducha Świętego”.