Choroba jest najbardziej problematycznym i dramatycznym doświadczeniem człowieka, gdyż jest zagrożeniem jego ziemskiego życia. Nic więc dziwnego, że każdy boi się choroby. Wobec choroby człowiek jest często bezradny, przeżywa chwile osamotnienia i lęku, a w początkowym okresie jest prawdziwym wstrząsem. Łatwo wówczas o chwile kryzysu lub załamania. W tej trudnej dla człowieka chwili z pomocą przychodzi sam Chrystus. Przychodzi poprzez posługę kapłana w sakramencie namaszczenia chorych.
Chrystus szczególną troską otaczał chorych, to samo polecił czynić swoim uczniom, którzy „wielu chorych namaszczali olejem i uzdrawiali” (Mk 6, 13). Dlatego też ustanowił dla chorych specjalny sakrament, o którym wyraźnie mówi św. Jakub: „Choruje ktoś wśród was? Niech wezwie kapłanów Kościoła i niech modlą się nad nim namaszczając go olejem w imię Pańskie. Modlitwa płynąca z wiary wybawi chorego i ulży mu Pan. A jeśliby był w grzechach będą mu odpuszczone.” (Jk 5, 14-15).
Spotkanie w tym sakramencie chorego z Chrystusem nie jest magicznym zabiegiem lub gestem, ale aktem wiary, która widzi w zewnętrznym znaku namaszczenia olejem niewidzialną obecność Chrystusa, działającego mocą Ducha Świętego. Namaszczenie olejem, podobnie jak w sakramentach chrztu, bierzmowania i kapłaństwa, jest znakiem działania Ducha Świętego.
Owoce sakramentu namaszczenia chorych
Podobnie jak w każdym sakramencie, również w namaszczeniu chorych, udzielana jest szczególna łaska Ducha Świętego. Jakie są najważniejsze skutki sakramentu namaszczenia chorych?
- Duch Św. umacnia chorego, obdarza go pokojem i odwagą, by mógł przezwyciężyć i znieść wszystkie dolegliwości związane z chorobą lub starością. „A modlitwa pełna wiary, będzie dla chorego ratunkiem…”
- Duch Św. daje choremu moc do przezwyciężenia pokus złego ducha i lęku przed śmiercią.
- Ponadto wielkim darem tego sakramentu jest łaska przebaczenia grzechów: „Jeśliby popełnił grzechy, będą mu odpuszczone”. Jeśli z jakiegoś powodu chory nie może już się wyspowiadać, dostępuje odpuszczenia wszystkich grzechów.
- Ewentualne odzyskanie zdrowia, o ile będzie to pożyteczne dla zbawienia chorego i zgodne z wolą Bożą.
Kto powinien przyjąć namaszczenie chorych
Zgodnie z zaleceniem ostatniego Soboru, sakramentu namaszczenia chorych należy udzielać tym wiernym, których życie jest zagrożone z powodu poważnej choroby. Nie chodzi zatem o lekkie i krótkotrwałe choroby. Sakrament ten można przyjąć kilka razy w życiu: jeśli chory po przyjęciu namaszczenia wyzdrowiał i ponownie zachorował.
Osobom w podeszłym wieku, których siły opuszczają, można udzielić namaszczenia chorych również wtedy, gdy nie zagraża im niebezpieczna choroba.
Ponadto zaleca się przyjąć ten sakrament przed operacją, jeżeli przyczyną operacji jest poważna i niebezpieczna choroba.
Nie udziela się sakramentu namaszczenia choremu, który już umarł. Natomiast jeżeli zgon jest wątpliwy, udziela się tego sakramentu warunkowo. Kapłan wezwany do chorego, który już umarł, modli się za zmarłego, natomiast nie udziela już namaszczenia.
Nowe obrzędy usilnie zachęcają wiernych aby sami prosili o namaszczenie chorych natychmiast, gdy nadejdzie właściwy moment. Wszyscy, którzy opiekują się chorymi powinni zawczasu poprosić kapłana i przygotować mieszkanie.
Sakramentu namaszczenia chorych udziela się zwykle z innymi sakramentami, zwłaszcza sakramentem pokuty i eucharystii.
Olej chorych święci w Wielki Czwartek ksiądz biskup podczas specjalnej Mszy świętej odprawianej w katedrze przed południem.
Przygotowanie mieszkania
Ze względu na obecność Najświętszego Sakramentu należy odpowiednio przygotować pokój chorego. Stół powinien być nakryty białym obrusem. Na stole należy umieścić krzyż, dwie zapalone świece, wodę święconą, watę, sól i chleb. Jeśli chory przyjmuje Komunię św. należy jeszcze przygotować szklankę z czystą wodą i łyżką (aby ułatwić choremu spożycie Hostii).
Na obrzęd namaszczenia składają się:
- Poświęcenie mieszkania – kapłan kropi wodą święconą chorego, obecnych i mieszkanie.
- Spowiedź święta.
- Błogosławieństwo apostolskie i odpust zupełny na godzinę śmierci.
- Namaszczenie.
Kapłan namaszcza czoło chorego i wypowiada słowa:
„Przez to święte namaszczenie, niech Pan w swoim nieskończonym miłosierdziu wspomoże ciebie łaską Ducha Świętego”. W: Amen.
Następnie namaszcza ręce i wypowiada słowa:
„Pan, który odpuszcza ci grzechy, niech cię wybawi i łaskawie podźwignie”. W: Amen. - Końcowa modlitwa z błogosławieństwem.
Wiatyk – ostatni sakrament chrześcijanina
W życiu chrześcijanina szczególne znaczenie posiada pierwsza i ostatnia Komunia święta w życiu. Ostatnią Komunię świętą przed śmiercią nazywamy WIATYKIEM, od łacińskiego słowa via – droga, czyli pokarm na drogę do wieczności. Istnieje pewne podobieństwo między pierwszą i ostatnią Komunią w życiu. Obie mają wyjątkową oprawę i poprzedza je odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych.
Po ponownym uświadomieniu sobie w ostatnich latach faktu, że sakrament namaszczenia jest sakramentem chorych, wzrosło tym samym znaczenie wiatyku, jako sakramentu konsekracji (uświęcenia) śmierci chrześcijanina. W momencie śmierci kończy się ziemskie pielgrzymowanie chrześcijanina, rozpoczęte na chrzcie świętym, stąd akcenty chrzcielne liturgii sprawowanej przy umierającym.
Odwiedziny chorych i Komunia święta
Obok sakramentu namaszczenia istnieją jeszcze inne formy nadprzyrodzonej pomocy chorym, jako wyraz miłości Chrystusa i wspólnoty Kościoła. W tej miłości powinni uczestniczyć wszyscy chrześcijanie. Mają oni troszczyć się o chorych według swoich możliwości, odwiedzać ich i umacniać w Panu oraz śpieszyć im z braterską pomocą w potrzebach.
Duszpasterstwo chorych w szczególny sposób zaleca regularne odwiedziny chorych przez kapłanów. W naszych warunkach są to zwykle odwiedziny połączone ze spowiedzią i Komunią świętą. Rodzina chorego lub jego opiekunowie powinni stopniowo doprowadzić chorego do pobożnego i częstego uczestnictwa w sakramentach pokuty i Eucharystii, a zwłaszcza do przyjęcia, w stosownym czasie, namaszczenia chorych i wiatyku.
Dzięki nadzwyczajnym szafarzom Komunii świętej nasi chorzy posiadają obecnie możliwość przyjmowania Eucharystii we wszystkie niedziele i święta.
Ponadto w parafiach urządzane są specjalne Dni Chorego, podczas których odprawiana jest Msza święta i udziela się wówczas sakramentu namaszczenia większej grupie chorych.